o wspomaganym samobójstwie

 PROJEKT USTAWY

z dnia ................ 20..... r.

o wspomaganym samobójstwie

PREAMBUŁA

Mając na uwadze poszanowanie godności człowieka, autonomii podmiotu i prawa do samostanowienia, a także dążenie do minimalizacji niepotrzebnego cierpienia w obliczu choroby nieuleczalnej i nieodwracalnego stanu zdrowia, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwala, co następuje:

Rozdział 1
Przepisy ogólne

Art. 1. Przedmiot i cel ustawy

1. Ustawa reguluje zasady wspomaganego samobójstwa, rozumianego jako udzielenie osobie pełnoletniej, kompetentnej i świadomej pomocy w uzyskaniu dostępu do substancji, której przyjęcie skutkuje śmiercią na jej wyraźne, dobrowolne i przemyślane żądanie.

2. Celem ustawy jest umożliwienie skorzystania z procedury wspomaganego samobójstwa w warunkach zapewniających pełne poszanowanie autonomii pacjenta, ochronę przed nadużyciami oraz odpowiedzialność osób uczestniczących w tym procesie.

Art. 2. Zakres przedmiotowy
Ustawy nie stosuje się do:

1. pasywnej eutanazji (zaprzestania uporczywej terapii),

2. dopuszczalnych w świetle innych przepisów form opieki paliatywnej i sedacji paliatywnej.

Art. 3. Definicje
W rozumieniu ustawy poszczególne określenia oznaczają:

1. wspomagane samobójstwo – czynność, w której osoba spełnia wskazane w ustawie warunki i otrzymuje od lekarza substancję umożliwiającą zakończenie życia przez samodzielne jej przyjęcie;

2. wnioskodawca – osoba ubiegająca się o procedurę wspomaganego samobójstwa;

3. lekarz prowadzący – lekarz, u którego wnioskodawca pozostaje pod opieką z tytułu stosowania leczenia długoterminowego;

4. lekarz konsultant – niezależny specjalista, który nie uczestniczył uprzednio w leczeniu wnioskodawcy.

Rozdział 2
Warunki kwalifikacji

Art. 4. Uprawnieni
Procedura wspomaganego samobójstwa przysługuje wyłącznie wnioskodawcom, którzy:

1. ukończyli 18 lat życia,

2. posiadają pełną zdolność do czynności prawnych oraz zachowują pełną świadomość i zdolność podejmowania decyzji,

3. są obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub posiadają status stałego rezydenta w Rzeczypospolitej Polskiej,

4. cierpią na poważną, nieuleczalną i nieodwracalną chorobę lub stan, który według aktualnej wiedzy medycznej nie rokuje poprawy,

5. doświadczają trwałego i nieusuwalnego cierpienia fizycznego lub psychicznego, którego nie można skutecznie złagodzić dostępnymi metodami leczenia,

6. samodzielnie i wielokrotnie, wyrażali wolę zakończenia życia przez wspomagane samobójstwo w formie pisemnego wniosku.

Art. 5. Procedura wnioskowania

1. Wnioskodawca składa do lekarza prowadzącego pisemny wniosek o wspomagane samobójstwo, oparty na formularzu określonym w załączniku do ustawy.

2. Wniosek powinien zawierać imię, nazwisko, datę urodzenia, opis stanu zdrowia, odwołanie do kryteriów z art. 4 oraz oświadczenie o dojrzałym rozważeniu decyzji.

3. Po otrzymaniu wniosku lekarz prowadzący:
   a) potwierdza spełnienie warunków z art. 4 pkt 1–3,
   b) dokonuje wstępnej oceny stanu zdrowia i cierpienia,
   c) w ciągu 7 dni informuje wnioskodawcę na piśmie o dalszym przebiegu procedury.

Art. 6. Okres refleksji

1. Między złożeniem wniosku a wykonaniem procedury upływa co najmniej 15 dni kalendarzowych.

2. Wnioskodawca może w każdej chwili wycofać wniosek, o czym informuje pisemnie lekarza prowadzącego.

Art. 7. Opinia lekarza konsultanta i psychiatry

1. Lekarz prowadzący kieruje wnioskodawcę do lekarza konsultanta, który w terminie 7 dni od dnia otrzymania dokumentacji wydaje opinię dotyczącą:
   a) nieuleczalności choroby lub stanu,
   b) braku perspektyw leczenia,
   c) charakteru cierpienia – fizycznego bądź psychicznego.

2. W przypadku wątpliwości co do poczytalności lub wpływu zaburzeń psychicznych na wolę wnioskodawcy, wymagana jest dodatkowa konsultacja psychiatryczna.

3. Opinia lekarza konsultanta (oraz ewentualnie psychiatry) jest dokumentem urzędowym i staje się częścią akt medycznych wnioskodawcy.

Art. 8. Decyzja i przepisanie substancji

1. Po pozytywnej opinii lekarza konsultanta oraz upływie okresu refleksji, lekarz prowadzący może wystawić receptę na substancję o działaniu śmiertelnym w dawce ustalonej przez Ministra Zdrowia w drodze rozporządzenia.

2. Recepta jest ważna przez 7 dni od daty wystawienia.

3. Wnioskodawca odbiera substancję osobiście w aptece, w obecności lekarza lub pielęgniarki, którzy przekażą instrukcję użycia.

Rozdział 3
Nadzór i odpowiedzialność

Art. 9. Komisja ds. wspomaganego samobójstwa

Minister Zdrowia powołuje Krajową Komisję ds. Wspomaganego Samobójstwa, która:

1. a) monitoruje przestrzeganie przepisów ustawy,
   b) analizuje przypadki i publikuje coroczny raport,
   c) opiniuje wnioski o wprowadzenie zmian w procedurze.

2. Komisja składa się z przedstawicieli:
   a) Ministrów: Zdrowia, Sprawiedliwości,
   b) Naczelnej Izby Lekarskiej,
   wraz z etykiem i prawnikiem specjalizującym się w prawie medycznym.

Art. 10. Obowiązek zgłoszenia

Każdy wykonany zabieg wspomaganego samobójstwa lekarz prowadzący zgłasza do Komisji w formie elektronicznej w terminie 14 dni od dnia podjęcia czynności.

1. Dane przekazywane Komisji obejmują: imię i nazwisko wnioskodawcy, datę urodzenia, datę zgłoszenia, datę wykonania procedury oraz informacje o konsultantach.

Art. 11. Ochrona sumienia

1. Żaden lekarz, pielęgniarka ani farmaceuta nie może być zmuszony do udziału w procedurze wspomaganego samobójstwa.

2. Osoba powołująca się na klauzulę sumienia wskazuje pisemnie innego uprawnionego specjalistę w terminie 7 dni od powzięcia decyzji.

Art. 12. Odpowiedzialność karna

1. Wykonanie procedury bez zachowania warunków ustawy:
   a) skutkuje odpowiedzialnością karno-skarbową osoby wykonującej czyn – do 3 lat pozbawienia wolności,
   b) osoba przepisująca lub podająca substancję wbrew regulacjom podlega karze do 5 lat pozbawienia wolności.

2. Fałszowanie dokumentacji lub zmuszanie do wnioskowania o wspomagane samobójstwo stanowi przestępstwo zagrożone karą do 8 lat więzienia.

Rozdział 4
Przepisy końcowe

Art. 13. Wejście w życie
Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Art. 14. Przepisy przejściowe
Minister Zdrowia w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy ogłosi niezbędne akty wykonawcze, w szczególności: rozporządzenie określające wzory wniosku, wykazu substancji oraz procedury zgłaszania do Komisji.